روش صحیح مطالعه
مطالعه یک فنّ و مهارت است و یک دانش آموز ماهر باید روش درست مطالعه را بداند تا بتواند بهتر یاد بگیرد، بهتر امتحان بدهد، از درس خواندن لذت ببرد و نهایتاً این که از عملکرد خویش احساس خوبی داشته باشد.
متخصصان، روش های مختلفی را برای مطالعه ی مؤثر عنوان کرده اند که یکی از بهترین و مؤثرترین روش های مطالعه، روش PQ4R است که در زبان فارسی « پس ختام » نام گرفته و شامل شش مرحله می باشد.
این مراحل عبارتند از:
پیش خوانی( preview)
سؤال گذاری( Questioning)
خواندن( Reading)
تفکر کردن( Remind)
از حفظ گفتن( Recite)
مرور کردن( Review)
1- پیش خوانی
اگر می خواهید مطالب یک کتاب یا فصلی از یک کتاب را یاد بگیرید، ابتدا به سرعت، تمام آن فصل را یک بار از نظر بگذرانید تا یک برداشت کلی از موضوع ها و مفاهیم آن فصل به دست آورید. در این مرحله می توانید قسمت های مهم و اصلی فصل را تشخیص بدهید تا در مراحل بعدی مطالعه بیشتر روی یادگیری آن قسمت ها تمرکز کنید.
2- سؤال کردن
بعد از پشت سر گذاشتن مرحله ی پیش خوانی و آشنایی کلی با مطالب فصل، سعی کنید در رابطه با موضوع مطالعه سؤال هایی طرح کنید. بهترین راه برای انجام این کار این است که عناوین، سرفصل ها و تیترهای اصلی را به سؤال تبدیل کنید.
3- خواندن
همه ی ما وقتی درس می خوانیم منظورمان این است که درس را یاد بگیریم، بفهمیم، حفظ کنیم و به خاطر بسپاریم برای همین سعی می کنیم خط به خط کتاب و جزوه را بخوانیم و حفظ کنیم و در ذهن خود تکرار کنیم. هدف از مرحله ی خواندن فقط فهمیدن و انتقال اطلاعات از کتاب به یادداشت ها است.
4- تفکر
به طور کلی این مرحله در همه ی مراحل مطالعه نقش کلیدی دارد. به خصوص در هنگام خواندن و طراحی سؤال. بنابراین سعی کنید در هنگام خواندن در مورد مطالب و مثال ها فکر کنید و از مطالب تصویرسازی ذهنی داشته باشید.هم چنین سعی کنید بین آن چه که از قبل در مورد این مطالب می ذدانستید و آن چه می خوانید ارتباط برقرار کنید.
5- از حفظ گفتن
پس از پشت سر گذاشتن دو مرحله ی قبل یعنی خواندن و تفکر سعی کنید مطالب مهم آن را برای خودتان بازگو کنید. ضمناً سعی کنید به سؤالاتی که قبلاً طرح کرده اید به زبان خودتان پاسخ دهید..
6- مرور کردن
وقتی که تمام فصل را خواندید در فاصله های مناسب مطالب مطالعه شده را مرور کنید. بهترین راه مرور کردن این است که از خلاصه های خودتان استفاده کنید و سعی کنید سؤالات هر فصل را بدون مراجعه به مطالب متن درس پاسخ بدهید.
مهم ترین قسمت مطالعه که سبب ثبت اطلاعات در لایه های زیرین ذهن می شود و جلوی فراموشی را می گیرد مرور کردن است به طوری که پیشینیان معتقد بودند ( الدرس حرف و التکرار الف) یعنی درس یکبار و تکرار هزاربار. خوش بختانه مطالعات دانشمندان علوم روانشناسی و یادگیری از جمله مطالعات آقای لایتنر این هزار بار را به 4 بار تقلیل داده است
